Để không lãng phí tài năng của các nhân tài chưa được phát hiện trong tổ chức, các nhà lãnh đạo cần một phương pháp tối ưu để khai phá cũng như tận dụng hết năng lực của đội ngũ, cũng như gia tăng sự kết nối trong nhóm và mang lại kết quả vượt trội cho doanh nghiệp.
Nhân tài là gì?
Trong Văn bia ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám do Thân Nhân Trung soạn thảo đã nêu rõ: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia. Nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh và càng lớn lao, nguyên khí suy thì thế nước yếu mà càng xuống thấp. Bởi vậy, các bậc vua tài giỏi đời xưa, chẳng có đời nào lại không chăm lo nuôi dưỡng và đào tạo nhân tài bồi đắp thêm nguyên khí”.
Còn theo định nghĩa của Từ điển Hán ngữ hiện đại cho rằng: “Nhân tài là người có tài năng và đạo đức; có một sở trường nào đó”. Quan niệm khác lại nói rằng: “Nhân tài là những người có tài năng, năng lực vượt trội ở lĩnh vực nào đó: kinh tế, chính trị, xã hội, khoa học... và có đóng góp cho xã hội”.
Hay nói tóm lại, nhân tài là thuật ngữ chỉ những cá nhân có năng lực đặc biệt xuất sắc, có đạo đức tốt và có thể đóng góp những giá trị to lớn cho xã hội.
Kỹ năng, khả năng, năng lực, kiến thức, hiệu suất cao – đây đều là những đặc điểm xác định nhân tài. Nhân tài là người có năng khiếu hoặc kỹ năng để làm tốt việc gì đó. Trong bối cảnh kinh doanh, nhân tài sẽ là một nhân viên có tiềm năng thúc đẩy sự phát triển của tổ chức.
Một định nghĩa phù hợp về nhân tài nhấn mạnh bản chất năng động của nó là những phẩm chất giúp một người phù hợp để thực hiện một vai trò công việc cụ thể một cách xuất sắc. Khái niệm quan sát và đo lường là điều cần thiết trong bất kỳ cuộc thảo luận nào xung quanh thuật ngữ “nhân tài” vì không thể nhận ra những gì chưa được quan sát hoặc đo lường chứ đừng nói đến việc đánh giá nó.
Cách phát hiện, nhận biết nhân tài trong doanh nghiệp
Định nghĩa lại "nhân tài"
Doanh nghiệp cần xác định rõ ràng định nghĩa "nhân tài" phù hợp với nhu cầu và mục tiêu phát triển của mình. Nhân tài không chỉ đơn thuần là những cá nhân có tài năng xuất chúng mà còn hội tụ những phẩm chất như khả năng học hỏi, thích ứng, tư duy sáng tạo, đổi mới, lãnh đạo và ảnh hưởng, tinh thần trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp tốt.
Sử dụng phương pháp đánh giá
Các phương pháp này có thể bao gồm đánh giá hiệu suất công việc thông qua việc theo dõi và phân tích các chỉ số KPIs, cũng như đánh giá năng lực và tiềm năng phát triển qua các bài test năng lực, phỏng vấn sâu, đánh giá 360 độ từ đồng nghiệp và cấp trên. Những phương pháp này giúp nhà quản lý không chỉ nhìn vào kết quả làm việc hiện tại mà còn đánh giá khả năng thích ứng và phát triển trong tương lai của nhân viên, từ đó nhận diện được những cá nhân có tiềm năng trở thành nhân tài chủ chốt cho sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp.
Phản hồi từ đồng nghiệp và khách hàng
Thông qua những phản hồi từ đồng nghiệp và khách hàng, nhà quản lý có thể có cái nhìn toàn diện hơn về các kỹ năng và hiệu quả công việc của nhân viên, cũng như khả năng của họ trong việc xây dựng mối quan hệ và làm việc nhóm. Đồng thời, ý kiến từ khách hàng cũng cung cấp một góc nhìn đa chiều hơn về mức độ hài lòng và tác động thực tế mà nhân viên mang lại, qua đó giúp đánh giá khách quan hơn về khả năng xử lý tình huống và giao tiếp của họ. Tổng hợp các thông tin này, nhà quản lý có thể đưa ra quyết định chính xác hơn trong việc nhận diện và phát triển nhân tài, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Sử dụng các công cụ hỗ trợ
Hiện nay có nhiều công cụ hỗ trợ đắc lực cho các nhà quản lý đánh giá và phát hiện nhân tài. Nổi bật có thể kể đến như phần mềm quản lý nhân sự, các hệ thống đánh giá hiệu suất, công nghệ phân tích dữ liệu. Chẳng hạn, phần mềm quản lý nhân sự có thể giúp theo dõi hiệu suất và tiến bộ của các cá nhân trong công ty, trong khi các công cụ phân tích dữ liệu có thể dùng để phát hiện các mẫu hiệu suất vượt trội, từ đó giúp xác định những nhân viên tiềm năng cao.
Đồng thời, các hệ thống đánh giá hiệu suất liên tục giúp các nhà lãnh đạo có cái nhìn sâu sắc hơn về năng lực và đóng góp của từng nhân viên. Bằng cách này, việc sử dụng công nghệ không chỉ đơn thuần là giám sát mà còn là một phần của quá trình phát triển và hỗ trợ nhân tài, nhằm tối ưu hóa nguồn lực và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Sự nhanh nhẹn về trí tuệ và cảm xúc
Nhân tài không chỉ thể hiện qua khả năng giải quyết vấn đề một cách sáng tạo và hiệu quả, mà còn qua khả năng hiểu biết, phản ứng linh hoạt với cảm xúc của bản thân và những người khác. Những người có trí tuệ nhanh nhẹn thường dễ dàng thích nghi với các tình huống thay đổi và đưa ra quyết định chính xác dưới áp lực. Hay những người có trí tuệ cảm xúc cao thường giỏi trong việc xây dựng mối quan hệ, giao tiếp và thúc đẩy sự hợp tác, làm tăng khả năng thành công cho toàn bộ tổ chức. Do đó, việc nhận diện và phát huy những năng lực này là chìa khóa để phát triển bền vững cho mọi doanh nghiệp.
Lý thuyết nhân tài 3C của Dave Ulrich
Lý thuyết nhân tài 3C của Dave Ulrich là một mô hình quản lý nhân sự được sử dụng rộng rãi để xác định và phát triển các nhân tài trong tổ chức. Mô hình này bao gồm ba thành phần chính: Competence (Năng lực), Commitment (Cam kết) và Contribution (Đóng góp). Đây là những yếu tố chính giúp xác định và phát triển nhân tài một cách hiệu quả trong bất kỳ tổ chức nào.
-
Competence (Năng lực): Đây là khả năng mà một cá nhân có được để thực hiện công việc một cách hiệu quả. Năng lực bao gồm kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm mà một nhân viên cần để thực hiện nhiệm vụ của mình. Năng lực liên quan tới 3 “đúng”: kỹ năng đúng, vị trí đúng và công việc đúng.
-
Commitment (Cam kết): Cam kết là mức độ mà nhân viên cảm thấy gắn bó và trung thành với tổ chức. Nhân viên cam kết thường có động lực cao, sẵn sàng đầu tư thời gian và năng lượng để đạt được mục tiêu chung của doanh nghiệp. Điều này không chỉ đến từ yếu tố cá nhân mà còn được hình thành từ môi trường làm việc, văn hóa công ty và sự hỗ trợ từ lãnh đạo.
-
Contribution (Đóng góp): Với thế hệ nhân lực hiện tại và tương lai, chỉ năng lực và cam kết thôi là chưa đủ, nhân tài còn phải là người biết cống hiến và được ghi nhận. Nghĩa là họ còn phải ý thức được ý nghĩa và mục đích của công việc mình làm, thậm chí, như Dave Ulrich nhấn mạnh, họ còn cần có được sự “thăng hoa”, sự “viên mãn” trong cuộc sống và công việc.
Mô hình 3C giúp các nhà quản lý nhân sự có thể đánh giá và phát triển nhân viên một cách toàn diện, xây dựng một đội ngũ mạnh mẽ hơn, đáp ứng tốt hơn các yêu cầu và thách thức trong môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh.
Tại sao nên đầu tư phát triển nhân tài nội bộ?
Tiết kiệm chi phí tuyển dụng và đào tạo
Trong kinh doanh, chi phí tuyển dụng và đào tạo nhân viên mới thường là một trong những khoản chi lớn nhất. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng chi phí tuyển dụng một nhân viên mới có thể gấp đôi hoặc thậm chí gấp ba lần mức lương của họ do các chi phí liên quan đến tuyển dụng, đào tạo và thời gian để họ đạt được năng suất tối đa. Đó là lý do, việc đầu tư phát triển nhân tài nội bộ là một giải pháp kinh tế và chiến lược hợp lý hơn so với việc tuyển dụng liên tục từ bên ngoài. Bằng cách này, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa chi phí, đồng thời giảm thiểu rủi ro liên quan đến việc nhân viên mới không đáp ứng được kỳ vọng.
Nâng cao năng suất và hiệu quả công việc
Những nhân viên lâu năm đã quen thuộc với môi trường và văn hóa doanh nghiệp, giúp giảm đáng kể thời gian hòa nhập và tăng cường hiệu quả công việc. Phát triển nhân tài nội bộ thông qua các khóa đào tạo chuyên sâu và cơ hội thăng tiến sẽ tạo động lực cho nhân viên nâng cao năng lực, đóng góp nhiều hơn cho tổ chức. Giúp cải thiện năng suất đồng thời tạo ra một lực lượng lao động linh hoạt và đáp ứng nhanh chóng trước các thay đổi của thị trường.
Tăng cường gắn kết và lòng trung thành của nhân viên
Phát triển nhân tài nội bộ tạo điều kiện cho đội ngũ nhân viên tiếp cận với các cơ hội thăng tiến và phát triển nghề nghiệp rõ ràng hơn. Khi nhân viên nhận thấy rằng công sức của họ được đền đáp không chỉ bằng lương thưởng mà còn bằng cơ hội để phát triển bản thân và nghề nghiệp, họ sẽ có xu hướng gắn bó lâu dài hơn với tổ chức.
Song đó, một chính sách phát triển nhân tài hiệu quả còn giúp xây dựng một môi trường làm việc tích cực, nơi mà mỗi cá nhân đều được khuyến khích đóng góp và phát triển. Thực hiện đầu tư vào nhân sự theo cách này thường dẫn đến sự tăng cường khả năng đổi mới, sáng tạo do nhân viên cảm thấy được hỗ trợ để nghiên cứu và áp dụng những ý tưởng mới.
Làm gì với bài toán: Không thể tuyển thêm người, nhưng vẫn cần nhân tài để phát triển doanh nghiệp?
Trong bối cảnh kinh doanh hiện đại, vấn đề không thể tuyển thêm người nhưng vẫn cần nhân tài để phát triển doanh nghiệp là một thách thức đáng kể đối với mọi nhà lãnh đạo. Đây không chỉ là một vấn đề về nguồn lực mà còn là cơ hội để xem xét lại cách thức quản lý và phát huy tối đa tiềm năng của những nhân viên hiện tại. Vậy cần làm gì để giải bài toán nan giải này?
Đào tạo và phát triển nội bộ
Chưa kể đến việc nâng cao hiệu suất trong công việc, chi phí cho đào tạo và phát triển nội bộ thường thấp hơn nhiều so với việc tuyển dụng nhân sự mới, đặc biệt khi tính đến chi phí tuyển dụng và thời gian để nhân viên mới hoà nhập, đạt hiệu quả công việc. Tuy nhiên, để chương trình đào tạo và phát triển nội bộ mang lại hiệu quả cao, nhà lãnh đạo cần đảm bảo các chương trình được thiết kế bài bản và phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, cũng như định hướng phát triển của từng nhân viên. Việc phân tích nhu cầu và xây dựng kế hoạch chi tiết sẽ là chìa khóa để chương trình đào tạo không chỉ là hoạt động hình thức mà thực sự trở thành công cụ tăng trưởng cho doanh nghiệp.
Tái cấu trúc và tối ưu hóa quy trình làm việc
Thường xuyên xem xét lại và điều chỉnh các quy trình giúp loại bỏ các bước thừa, giảm thiểu lãng phí và cải thiện dòng chảy công việc. Khi các quy trình được tối ưu, nhân viên có thể dành nhiều thời gian hơn cho các hoạt động giá trị cao hơn, thay vì mất thời gian vào những công việc lặp lại hoặc không hiệu quả.
Sử dụng công nghệ và tự động hóa
Nếu không bắt kịp công nghệ, doanh nghiệp không thể cạnh tranh trên một thị trường biến động từng giờ như hiện nay. Công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, các công cụ hỗ trợ có thể giải phóng nhân viên khỏi các công việc lặp lại và không cần sự sáng tạo, cho phép họ tập trung vào các nhiệm vụ có giá trị cao hơn. Một ví dụ điển hình là việc sử dụng phần mềm CRM để tự động hóa các nhiệm vụ bán hàng và dịch vụ khách hàng, giúp nhân viên có thêm thời gian để tập trung vào việc phát triển mối quan hệ với khách hàng và tăng trưởng doanh thu.
Thúc đẩy văn hóa đổi mới và sáng tạo
Khuyến khích một môi trường làm việc cởi mở, nơi mọi ý tưởng được hoan nghênh có thể giúp khai thác các ý tưởng đột phá từ chính các nhân viên. Tạo ra không gian cho các buổi brainstorming định kỳ và khuyến khích việc thử nghiệm có kiểm soát có thể dẫn đến các giải pháp mới và cải tiến trong kinh doanh.
Tối ưu hóa và phân bổ nguồn lực hiện có
Tối ưu hóa nguồn lực hiện có là việc tận dụng tối đa tiềm năng của từng cá nhân và từng phần của tổ chức. Khi không thể tuyển dụng thêm nhân sự, việc đầu tiên và quan trọng nhất là phải nhìn nhận lại cách thức phân bổ nhân lực hiện tại. Có thể có những vị trí đang bị dư thừa nhân sự trong khi một số khác lại quá tải. Việc đánh giá lại này không chỉ giúp cân bằng tải công việc mà còn giúp nhân viên luân chuyển vị trí sao cho phù hợp hơn với năng lực và sở trường của họ.
Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế như hiện nay, nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực cắt giảm chi phí để duy trì hoạt động kinh doanh. Từ khảo sát các học viên đang là lãnh đạo tham gia khóa học Multipliers của FranklinCovey, thực tế cho thấy nhiều công ty đã phải đưa ra quyết định khó khăn về việc cắt giảm nhân sự. Tuy nhiên, thay vì chỉ cắt giảm, nhiều doanh nghiệp chọn cách tập trung vào phát triển nhân tài từ đội ngũ hiện có. Giải pháp này giúp giảm chi phí và đảm bảo rằng doanh nghiệp vẫn có thể tiếp tục phát triển và đổi mới, thậm chí trong những thời điểm khó khăn.
Việc cắt giảm nhân sự là một quyết định khó khăn nhưng cũng mở ra cơ hội để tái cấu trúc và tối ưu hóa nguồn nhân lực hiện có. Những nhân viên còn lại, khi được trao quyền và đầu tư phát triển kỹ năng, có thể đảm nhận nhiều vai trò hơn và đóng góp lớn hơn cho sự phát triển của tổ chức. Đồng thời thúc đẩy một nền văn hóa của sự sáng tạo và tự chủ, điều kiện cần cho sự phát triển bền vững của một doanh nghiệp hiện đại.
Thu hút và phát triển nhân tài trong doanh nghiệp
Xây dựng môi trường làm việc lành mạnh
Môi trường làm việc quyết định rất lớn đến việc thu hút và giữ chân nhân tài. Doanh nghiệp cần tạo ra môi trường làm việc chuyên nghiệp, năng động, sáng tạo, nơi mà nhân viên cảm thấy được tôn trọng, tin tưởng và có cơ hội phát triển bản thân. Trong đó:
-
Lãnh đạo tốt, có tầm nhìn và chiến lược phát triển rõ ràng.
-
Văn hóa doanh nghiệp cởi mở, minh bạch, khuyến khích sự sáng tạo và hợp tác.
-
Chính sách đãi ngộ tốt, đảm bảo thu nhập và phúc lợi xứng đáng cho nhân viên.
-
Cơ hội phát triển nghề nghiệp rõ ràng, có chính sách đào tạo và bồi dưỡng nhân viên thường xuyên.
-
Môi trường làm việc an toàn, cạnh tranh lành mạnh, nơi mọi nhân viên thoải mái chia sẻ quan điểm, ý kiến của mình mà không sợ bị phán xét.
Xây dựng thương hiệu nhà tuyển dụng
Thương hiệu nhà tuyển dụng được xây dựng bài bản, chuyên nghiệp giúp doanh nghiệp thu hút được những ứng viên tiềm năng nhất. Thông qua các hoạt động như:
-
Tham gia các hội chợ việc làm, hội thảo về tuyển dụng.
-
Quảng bá thông tin tuyển dụng trên các kênh truyền thông trực tuyến và truyền thống.
-
Xây dựng website tuyển dụng chuyên nghiệp, cung cấp đầy đủ thông tin về công ty, văn hóa doanh nghiệp và các vị trí tuyển dụng.
-
Tạo dựng mối quan hệ với các trường đại học, cao đẳng để tiếp cận nguồn nhân lực trẻ, tiềm năng.
Áp dụng quy trình tuyển dụng hiệu quả
Quy trình tuyển dụng được thiết kế tốt không chỉ giúp sàng lọc ra những ứng viên có năng lực phù hợp với yêu cầu của công ty mà còn thể hiện được hình ảnh và giá trị của doanh nghiệp, từ đó thu hút những nhân tài tiềm năng. Quá trình này cần được tiến hành một cách bài bản, từ khâu đăng tuyển, sàng lọc hồ sơ, phỏng vấn cho đến đánh giá và chọn lựa cuối cùng.
Ngoài ra, một quy trình tuyển dụng hiệu quả cũng đòi hỏi sự tham gia của nhiều bộ phận trong công ty, sử dụng công nghệ và phương pháp tiên tiến để đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Thông qua quy trình này, doanh nghiệp không chỉ có được nhân viên ưu tú mà còn góp phần tạo dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, khuyến khích sự phát triển lâu dài của mỗi cá nhân, thúc đẩy sự thịnh vượng chung cho tổ chức.
Chương trình đào tạo, phát triển nhân viên
Các chương trình đào tạo, phát triển không chỉ là cơ hội để đội ngũ nhân viên nâng cao kỹ năng và kiến thức mà còn là yếu tố then chốt để thể hiện cam kết của doanh nghiệp đối với sự nghiệp và sự phát triển bền vững của từng cá nhân. Khi doanh nghiệp đầu tư vào việc đào tạo bài bản, nhân viên cảm thấy được trọng dụng và có động lực để gắn bó lâu dài, từ đó tạo nên một môi trường làm việc tích cực và thúc đẩy sáng tạo.
Song đó, việc phát triển kỹ năng đa dạng cho nhân viên còn giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc đáp ứng những thay đổi của thị trường và công nghệ, duy trì lợi thế cạnh tranh. Do đó, chương trình đào tạo và phát triển chính là trọng tâm để tạo dựng một đội ngũ nhân viên kiệt xuất, đáp ứng và thúc đẩy mục tiêu phát triển lâu dài của doanh nghiệp.
Lãnh đạo hiệu quả
Việc thu hút và phát triển nhân tài trong doanh nghiệp chắc chắn không thể tách rời khỏi yếu tố lãnh đạo hiệu quả. Lãnh đạo giỏi không chỉ có khả năng nhìn nhận và đánh giá đúng tiềm năng của nhân viên mà còn phải biết cách khai thác và phát huy những tiềm năng đó trong môi trường làm việc.
Một người lãnh đạo tài năng sẽ tạo ra một văn hóa doanh nghiệp mở, nơi mọi người được khuyến khích chia sẻ ý tưởng và sáng kiến. Yếu tố này không chỉ giúp thu hút nhân tài bởi vì môi trường làm việc năng động và thử thách mà còn giúp giữ chân những tài năng này lâu dài. Qua đó, lãnh đạo không chỉ là người đưa ra quyết định mà còn là người hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển của từng cá nhân, góp phần vào sự thịnh vượng chung của doanh nghiệp.
Công nghệ và đổi mới
Trong thời đại chuyển đổi số ngày nay, công nghệ không chỉ là công cụ thúc đẩy hiệu quả kinh doanh mà còn là yếu tố thu hút nhân tài, đặc biệt là những nhân tài gen Z năng động và sáng tạo. Các doanh nghiệp đi đầu trong việc áp dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, big data, AI, blockchain thường hấp dẫn hơn đối với nhân tài, bởi vì họ tìm kiếm môi trường làm việc nơi họ có thể phát triển kỹ năng và tham gia vào các dự án có ảnh hưởng lớn.
Đổi mới không chỉ giới hạn ở công nghệ mà còn bao gồm việc tạo ra văn hóa doanh nghiệp khuyến khích sáng tạo, thử thách và học hỏi liên tục. Vì vậy, doanh nghiệp cần xây dựng một chiến lược tích hợp giữa công nghệ và đổi mới để tạo ra môi trường làm việc hấp dẫn và thúc đẩy sự phát triển của nhân tài.
Việc thu hút và phát triển nhân tài không chỉ đòi hỏi sự đầu tư về mặt tài chính mà còn cần có chiến lược và cam kết lâu dài từ ban lãnh đạo. Một khi doanh nghiệp đã xác định được các yếu tố cốt lõi và triển khai chúng một cách hiệu quả, doanh nghiệp đó sẽ có thể tạo ra một đội ngũ nhân tài góp phần vào thành công chung của tổ chức.
Giải pháp Multipliers®: How the Best Leaders Ignite Everyone’s Intelligence / Lãnh đạo tạo Nhân tài: Cách thức Phát huy Tài Năng Con người
Trong nghiên cứu gần đây của FranklinCovey, các chuyên gia phát triển lãnh đạo nhận định rằng, doanh nghiệp đang bỏ lỡ rất nhiều tài năng nội bộ và chưa tận dụng hết tiềm năng nguồn lực nhân sự hiện có. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp chính là chìa khóa để khai phá những tiềm năng này của đội ngũ. Theo đó, FranklinCovey đã phát triển một giải pháp vượt trội mang tên Multipliers®: How the Best Leaders Ignite Everyone’s Intelligence / Lãnh đạo tạo Nhân tài: Cách thức Phát huy Tài Năng Con người, cho phép các nhà lãnh đạo trở thành những người có khả năng:
-
Nhận biết, phát triển các nhân tài chưa được khai thác trong đội ngũ của họ.
-
Khơi dậy năng lượng và sự nhiệt huyết nhằm giúp đội ngũ đạt được kết quả tốt hơn.
-
Thúc đẩy sự đổi mới bằng cách khuyến khích ý tưởng sáng tạo và đột phá.
-
Đạt hiệu suất tối ưu bằng cách gia tăng trí tuệ của đội ngũ.
-
Mang lại kết quả tốt hơn thông qua đội ngũ năng lực vượt trội.
Hình thức Đào tạo:
-
Đào tạo chiêu sinh / Public Workshop: Các khóa đào tạo được chiêu sinh theo lịch trình cố định và học tại địa điểm do FranklinCovey bố trí. Các khóa đào tạo dành cho các cá nhân hoặc nhóm cá nhân đến từ các doanh nghiệp khác nhau..
-
Đào tạo nội bộ / In-house Workshop: Đào tạo riêng cho từng doanh nghiệp theo chương trình chuẩn của FranklinCovey (Standard Program). Hoặc đào tạo riêng cho doanh nghiệp với chương trình được điều chỉnh theo đặc thù của doanh nghiệp đó (Customized Program).
>> Xem chi tiết chương trình tại: Lãnh đạo tạo Nhân tài: Cách thức Phát huy Tài Năng Con người®.
>> Đăng ký chương trình: Tại đây!