Theo Global Risk Management Survey năm 2023 của Aon, 41% doanh nghiệp đã chịu thiệt hại vì cạnh tranh gia tăng, nhưng chỉ 51% có kế hoạch ứng phó. Thực tế phũ phàng này đòi hỏi lãnh đạo phải kiên cường và phản ứng nhanh hơn bao giờ hết.
Lãnh đạo linh hoạt (Agile leadership) chính là vũ khí quan trọng để duy trì lợi thế cạnh tranh, kích hoạt đổi mới và xây dựng đội ngũ bất khuất trong kỷ nguyên hỗn loạn. Áp dụng phong cách này, lãnh đạo sẽ giữ được sự linh hoạt, chủ động trước mọi thay đổi, đảm bảo thành công bền vững trong môi trường bất định.
Lãnh đạo linh hoạt là gì?
Lãnh đạo linh hoạt bắt nguồn từ tư duy thích ứng, hợp tác và cải tiến liên tục. Lãnh đạo linh hoạt ưu tiên trao quyền cho đội ngũ, khuyến khích sáng tạo và phản ứng thần tốc trước biến động. Với các phẩm chất then chốt, chính trực, tầm nhìn, hợp tác và tư duy phát triển, họ thúc đẩy tăng trưởng tổ chức, phát triển con người và kiến tạo văn hóa đổi mới bền vững trong bối cảnh kinh doanh không ngừng biến chuyển.
Cốt lõi của lãnh đạo linh hoạt là khả năng thích ứng. Khi đối mặt với khủng hoảng về kinh tế, công nghệ hay thị trường, lãnh đạo linh hoạt đánh giá lại chiến lược tức thì, trao quyền hành động và điều chỉnh hướng đi để duy trì đà tiến.
Khác với phương pháp Agile trong phát triển phần mềm, lãnh đạo linh hoạt là tư duy và bộ thực hành ưu tiên linh hoạt, hợp tác và cải tiến không ngừng. Họ đánh giá tình hình nhanh, điều chỉnh chiến lược khi cần, trao quyền tự chủ cho đội ngũ. Điều này nuôi dưỡng tinh thần trách nhiệm và sở hữu, khi mỗi cá nhân được tin tưởng ra quyết định đóng góp vào thành công chung. Quan trọng hơn, lãnh đạo linh hoạt xây dựng văn hóa học tập liên tục và tiến bộ lặp lại, chủ động thu thập phản hồi để cải thiện.
Tại sao lãnh đạo linh hoạt là tất yếu trong bối cảnh kinh doanh hiện đại?
Trong thế giới đầy biến động và bất định, lãnh đạo linh hoạt chưa bao giờ quan trọng đến như thế này. Tốc độ thay đổi công nghệ, sự khó lường của thị trường toàn cầu và áp lực cạnh tranh mới đòi hỏi tổ chức phải tiến hóa tức thì. 71% tổ chức đang áp dụng thực hành linh hoạt để tăng khả năng thích ứng. Những nhà lãnh đạo linh hoạt giúp doanh nghiệp phản ứng nhanh với gián đoạn bên ngoài, vượt qua biến động kinh tế và tận dụng tiến bộ công nghệ. Cụ thể:
Vững vàng trong bất định
Thế giới kinh doanh hiện đại luôn thay đổi. Những cú sốc kinh tế, bước tiến công nghệ hay biến động toàn cầu có thể tạo ra thay đổi lớn trong thời gian ngắn. Trước thực tế đó, lãnh đạo linh hoạt giữ vững sự chủ động, xem biến động là cơ hội để phát triển. Họ ra quyết định nhanh, điều chỉnh chiến lược kịp thời và dẫn dắt đội ngũ vượt qua thử thách.
Khi nuôi dưỡng tinh thần linh hoạt trong tổ chức, họ giúp đội ngũ phản ứng nhanh và làm việc hiệu quả trong mọi tình huống. Doanh nghiệp trở nên vững vàng trước bất định và tạo nền tảng cho sự phát triển mạnh mẽ.
Kích hoạt đổi mới & thích ứng
Đổi mới là yếu tố sống còn của thành công. Lãnh đạo linh hoạt tạo điều kiện để sáng tạo phát triển mạnh bằng cách khuyến khích thử nghiệm và thích ứng. Họ trao quyền cho đội ngũ đưa ra ý tưởng mới, học từ thất bại và cải tiến liên tục.
Họ chấp nhận rủi ro có kiểm soát, sẵn sàng đầu tư nguồn lực cho việc thử nghiệm và tạo ra môi trường nơi ý tưởng được nuôi dưỡng và phát triển. Nhờ khả năng này, tổ chức có thể đi đầu xu hướng và tạo khác biệt bền vững.
Xây dựng đội ngũ bất khuất
Lãnh đạo linh hoạt giữ vai trò then chốt trong việc xây dựng văn hóa kiên cường. Đội ngũ có thể duy trì hiệu suất cao ngay cả trong điều kiện áp lực. Trong giai đoạn biến động, điều quan trọng là khả năng thích ứng, tinh thần trách nhiệm và sự chủ động. Lãnh đạo linh hoạt trao quyền ra quyết định phù hợp với từng tình huống, đồng thời luôn đồng hành và hỗ trợ để đảm bảo kết quả.
Khi được dẫn dắt bởi người lãnh đạo như vậy, đội ngũ có thể vượt qua thất bại, thích nghi với thay đổi và tiến về phía trước với sự tự tin. Niềm tin và sự hỗ trợ mà họ nhận được chính là nền tảng để phát triển bền vững và mạnh mẽ hơn qua từng thử thách.
Phẩm chất cốt lõi của lãnh đạo linh hoạt
Lãnh đạo linh hoạt không phải tuân thủ quy trình cứng nhắc, mà là thể hiện các phẩm chất then chốt để ứng phó hiệu quả với thay đổi:
Chính trực & Trách nhiệm
Chính trực là nền tảng của sự tin cậy, thể hiện qua cam kết đạo đức và hành động minh bạch. Người dẫn dắt tổ chức cần làm gương, giữ vững tiêu chuẩn đạo đức ngay cả trong thử thách. Điều này tạo dựng niềm tin sâu sắc và góp phần hình thành văn hóa chính trực lan rộng trong toàn đội ngũ.
Trách nhiệm là yếu tố củng cố lòng tin và hiệu quả vận hành. Một nhà lãnh đạo linh hoạt sẽ luôn nhận trách nhiệm về kết quả cuối cùng, không đổ lỗi và luôn thúc đẩy sự chủ động ở mọi cấp. Sự cam kết này góp phần nâng cao tinh thần đoàn kết và chất lượng ra quyết định.
Tầm nhìn & Căn chỉnh chiến lược
Lãnh đạo linh hoạt duy trì tư duy dài hạn, luôn theo dõi bối cảnh để kịp thời điều chỉnh chiến lược. Họ tập trung vào yếu tố có thể kiểm soát, không để bản thân bị động trước những thay đổi bất ngờ.
Việc căn chỉnh chiến lược với mục tiêu tổng thể là điều kiện tiên quyết. Mọi sáng kiến và quyết định cần hỗ trợ tầm nhìn chung, từ đó giúp đội ngũ duy trì sự nhất quán và hành động với mục đích rõ ràng.
Hợp tác
Không ai thành công một mình. Những người dẫn dắt hiệu quả tạo ra môi trường làm việc cởi mở, khuyến khích chia sẻ, lắng nghe và phối hợp đa chức năng. Họ hiểu rõ vai trò của từng cá nhân và biết cách khai thác điểm mạnh của tập thể.
Thông qua vai trò cố vấn, họ đồng hành cùng đội ngũ trong hành trình phát triển, tạo dựng niềm tin và tinh thần trách nhiệm. Từ đó, tổ chức hình thành văn hóa hợp tác vững mạnh, có khả năng ứng phó linh hoạt trong mọi tình huống.
Tư duy phát triển
Một trong những đặc điểm nổi bật của lãnh đạo linh hoạt là sự cam kết với quá trình học hỏi không ngừng. Họ đón nhận phản hồi, không ngại thay đổi và luôn làm mới bản thân để thích nghi với môi trường mới.
Họ cũng khơi dậy tinh thần học hỏi trong toàn đội ngũ, thúc đẩy cải tiến và đổi mới liên tục. Chính tinh thần này tạo nên một tổ chức có khả năng phục hồi nhanh, đổi mới mạnh mẽ và không ngừng tiến lên.
Xây dựng lãnh đạo linh hoạt
Dù một số người có xu hướng thích nghi tốt hơn từ đầu, bất kỳ ai cũng có thể phát triển khả năng này thông qua thực hành có chủ đích. Dưới đây là những chiến lược cốt lõi giúp xây dựng tư duy và hành vi linh hoạt trong lãnh đạo.
Xây dựng tư duy lãnh đạo
Lãnh đạo linh hoạt trước hết là người chủ động phát triển chính mình, không đợi hoàn cảnh thay đổi mới thích ứng, mà luyện tập điều đó mỗi ngày. Họ chuyển hóa tư duy cố định thành tư duy phát triển: luôn sẵn sàng lắng nghe ý tưởng mới, đối mặt với thách thức và nhìn thấy cơ hội trong biến động.
Quan trọng hơn, họ làm gương. Qua những hành động nhất quán, họ định hình một môi trường mà học tập là văn hóa, thích ứng là phản xạ tự nhiên.
Tổ chức họp 1-1 định kỳ
Không chỉ để cập nhật công việc, 1:1 là dịp quan sát sát sao cách mỗi cá nhân đang phản ứng trước thay đổi, lắng nghe những mối quan tâm tiềm ẩn và nhận diện vấn đề từ sớm. Giao tiếp mang tính cá nhân hóa tại đây giúp nhà lãnh đạo ra quyết định nhanh nhạy và chính xác hơn.
Quan trọng hơn, 1:1 là không gian huấn luyện quý giá. Qua phản hồi kịp thời và định hướng phù hợp, nhà lãnh đạo giúp nhân viên phát triển năng lực và sự tự tin. Khi cảm thấy được quan tâm và trao quyền, đội ngũ sẽ gắn kết hơn, hành động nhất quán hơn và chủ động hơn trong trách nhiệm của mình.
Thiết lập đội ngũ để thành công
Lãnh đạo linh hoạt không kiểm soát từng bước, mà định hướng rõ mục tiêu và kết nối nỗ lực cá nhân với sứ mệnh lớn hơn. Khi hiểu thành công trông như thế nào và được trao quyền quyết định cách đạt được, đội ngũ sẽ chủ động, linh hoạt và tìm ra con đường tối ưu nhất mà vẫn luôn căn chỉnh với chiến lược chung.
Xây dựng văn hóa phản hồi
Phản hồi thường xuyên, mang tính xây dựng và hướng về tương lai không chỉ tăng tốc học tập, mà còn định hình tư duy cải tiến liên tục. Lãnh đạo linh hoạt tạo không gian đối thoại cởi mở và chủ động đưa ra phản hồi giúp đội ngũ phát triển năng lực và nâng cao hiệu suất.
Khi phản hồi trở thành một phần của văn hóa, tổ chức chuyển từ phản ứng sang chủ động. Mỗi thành viên không ngừng cải tiến cách làm việc và đóng góp vào những kết quả vượt trội.
Dẫn dắt đội ngũ đi qua thay đổi
Dựa trên Mô Hình Thay Đổi của FranklinCovey, nhà lãnh đạo linh hoạt đưa tổ chức đi qua từng giai đoạn với sự rõ ràng, đồng cảm và khả năng kích hoạt hành động tập thể:
-
Hiện trạng: Xây dựng tầm nhìn rõ ràng và mục đích chung để tạo điểm tựa vững chắc.
-
Gián đoạn: Đồng hành cùng đội ngũ, giúp họ tái định khung thách thức thành cơ hội phát triển.
-
Tiếp nhận: Tăng cường niềm tin và khuyến khích các hành vi, tư duy mới phù hợp với hướng đi mới.
-
Đổi mới: Nuôi dưỡng văn hóa cải tiến liên tục, trao quyền để mỗi cá nhân đều có thể trở thành tác nhân thay đổi.
Quản lý thời gian và năng lượng hiệu quả
Lãnh đạo linh hoạt biết tập trung vào điều thực sự quan trọng. Họ ưu tiên “Ô Vuông II” — những việc quan trọng nhưng chưa khẩn cấp để tránh bị cuốn vào vòng xoáy phản ứng (Thói quen 3: Ưu tiên điều quan trọng).
Cùng với đó, họ chủ động quản lý năng lượng. Duy trì 5 Động Lực Năng Lượng – ngủ đủ, thư giãn đều, ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên, kết nối ý nghĩa, giúp họ giữ vững sự rõ ràng, kiên cường và khả năng ra quyết định hiệu quả trong mọi hoàn cảnh.
Vượt qua thách thức phổ biến trong lãnh đạo linh hoạt
Lãnh đạo linh hoạt mang lại lợi ích khổng lồ, nhưng cũng mang không ít những thách thức. Dưới đây là rào cản thường gặp và chiến lược vượt qua:
Kháng cự thay đổi
Lãnh đạo có thể e ngại mất quyền kiểm soát; nhân viên thì lo lắng trước sự bất định. Nếu không được dẫn dắt đúng cách, sự thay đổi này dễ tạo ra kháng cự hoặc trì hoãn.
Giải pháp:
-
Giao tiếp rõ ràng lợi ích của mô hình linh hoạt, như khả năng phản ứng nhanh và tăng cường trao quyền.
-
Mời đội ngũ tham gia vào quá trình chuyển đổi, tích cực lắng nghe phản hồi.
-
Làm gương bằng chính sự cởi mở, tinh thần học hỏi và hợp tác trong hành động hàng ngày.
-
Thừa nhận rằng thay đổi là khó khăn, đồng thời xây dựng một môi trường an toàn để mọi người có thể thử, sai và phát triển
Cân bằng tự chủ & kiểm soát
Lãnh đạo linh hoạt hiểu rằng sự linh hoạt chỉ phát huy hiệu quả khi có sự căn chỉnh chiến lược rõ ràng. Để làm được điều đó, cần:
-
Đặt kỳ vọng rõ ràng: xác định mục tiêu, phạm vi và nguyên tắc thực thi ngay từ đầu.
-
Huấn luyện định kỳ: đồng hành liên tục để hỗ trợ, hiệu chỉnh và giữ nhịp tiến độ.
-
Nuôi dưỡng niềm tin: tạo một nền tảng hỗ trợ vững chắc, nơi đội ngũ cảm thấy an toàn để sáng tạo trong cấu trúc chiến lược đã được định hình.
Khi được trao quyền đúng cách, đội ngũ không chỉ tự chủ, mà còn chủ động, sáng tạo và có trách nhiệm với kết quả.
Căn chỉnh đội ngũ hướng đến mục đích chung
Khi áp lực tăng cao, các silo phòng ban và sự mất căn chỉnh mục tiêu rất dễ xảy ra. Lãnh đạo linh hoạt cần chủ động củng cố sự kết nối tổ chức bằng cách:
-
Nhấn mạnh trách nhiệm chung: tái khẳng định rằng thành công là kết quả của hợp lực, không phải nỗ lực cá nhân tách biệt.
-
Thành lập các nhóm đa chức năng: quy tụ các vai trò khác nhau xoay quanh Mục Tiêu Quan Trọng Nhất (WIGs) để tăng tốc độ và hiệu quả phối hợp.
-
Củng cố “tại sao”: giúp từng thành viên thấy rõ mối liên hệ giữa công việc hằng ngày và sứ mệnh lớn hơn của tổ chức.
Sự căn chỉnh không phải là ngẫu nhiên, nó được tạo ra qua lãnh đạo có mục đích và hành động kiên định.
Bứt phá trong biến động với lãnh đạo linh hoạt
Lãnh đạo linh hoạt trang bị cho tổ chức khả năng điều hướng biến động, thúc đẩy đổi mới và xây dựng đội ngũ kiên cường. Bằng cách nhấn mạnh vào thích ứng, trách nhiệm và tự chủ, họ dẫn dắt tổ chức tiến lên vững vàng trong một thế giới thay đổi không ngừng.
Với họ, biến động chính là cơ hội để học hỏi, sáng tạo và bứt phá. Họ truyền cảm hứng cho đội ngũ nuôi dưỡng tư duy này, biến thách thức thành động lực để chiến thắng.
Bài viết được đăng trên trang chính thức của FranklinCovey
